HODOWLA ŻAB I TRASZEK
Zebranie jaj (skrzeku) jest znakomitym sposobem zbadania niezmiernie ciekawych przeobrażeń kijanki w dorosłego osobnika. Zarówno żaby, jak i ropuchy rozwijają się w taki sposób, tak więc możemy badać jedne i drugie. Nie powinniśmy tylko mieszać jaj jednych i drugich w tym samym pojemniku. Wyhodowanie małych żabek z jaj ma niebagatelne znaczenie ochronne dla gatunku. Wypuszczamy je potem w liczbie znacznie większej, niż dotrwałyby w warunkach naturalnych, a to z racji strat spowodowanych przez rozmaite drapieżniki.
Żaby składają jaja w formie galaretowatej masy, podczas gdy u ropuch przybierają one kształt długiej strugi. Możemy też spotkać czasami jaja traszek – pojedyncze kulki w galaretowatej otoczce. Przyjechałem kiedyś do Cambridge w celu wygłoszenia wykładu, a po jego zakończeniu studenci (wszyscy byli młodymi biologami lub dobrze zapowiadającymi się weterynarzami) zaprosili mnie na drinka. Podczas rozmów odkryłem, ku swemu zdumieniu, że żaden z nich nie wie, czym różnią się jaja żaby od jaj ropuchy. Opowiedziałem tę historię pewnemu znajomemu niemieckiemu naukowcowi, podkreślając jak bardzo zdziwiło mnie, iż studenci nie wiedzą tak prostej rzeczy. Sam poznawałem tę różnice podczas obserwacji w stawach i rowach, gdy miałem około ośmiu lat. „Problem polega na tym, że teraz nie pozwalają im prowadzić obserwacji w stawach i rowach” odrzekł mój niemiecki kolega. Widzimy zatem, jak ważne dla wszystkich przyrodników są obserwacje terenowe.
Skrzek staramy się zebrać natychmiast, gdy tylko pojawi się on w okolicznych wodach. Przeważnie następuje to w kwietniu, zjawisko to zależy jednak przede wszystkim od wiosennego podnoszenia się temperatury w danym roku. Bierzemy niewielką porcję skrzeku (garść), zabierając również trochę roślin wodnych. Dla właściwego rozwoju powinniśmy zapewnić warunki zbliżone jak najbardziej do naturalnych. Zebrane jaja trzymamy w akwarium, równie dobrze może to być jakikolwiek duży pojemnik. Wodę zmieniamy co dwa, trzy dni, trzymając hodowlę w miejscu nie nasłonecznionym. Możemy teraz obserwować przeobrażenia, jakim podlega żaba od jaja, przez kijankę do w pełni ukształtowanego osobnika. Warto zanotować, że oprócz zmian zachodzących w kształcie, zmienia się również dieta kijanek. Początkowo żywią się one głównie pokarmem roślinnym, w okresie gdy pojawiają się tylne nogi dochodzi do tego pokarm mięsny. Możemy je wtedy śmiało karmić pokarmami przygotowywanymi dla kotów czy psów.
Gdy zaniknie im ogon i utracą skrzela, młode żaby zaczynają wychodzić z wody. Musimy zapewnić im wówczas możliwość zmiany środowiska, wkładamy więc do akwarium kamienie i obniżamy poziom wody tak, żeby mogły na nich siedzieć. Będziemy zaskoczeni, jak świetnie mogą skakać; warto więc zawczasu przykrywać akwarium.
Gdy młode żaby osiągną ten etap rozwoju, możemy wypuścić je na wolność. Tylko w warunkach naturalnych znajdą wystarczającą ilość pokarmu, w skład którego wchodzić teraz będą głównie owady. Pamiętajmy, aby wypuszczać żaby do zbiornika wodnego, z którego zostały wzięte jaja. Da to nam pewność, że warunki jakie tam znajdą dorosłe osobniki będa odpowiednie.
Doświadczenia z kijankami
Wykonanie dwóch dość prostych doświadczeń pozwoli nam stwierdzić wpływ warunków środowiska na rozwój kijanek. Hodując jedną porcję jaj w domu a drugą np. na werandzie, możemy wykazać wpływ temperatury na tempo ich rozwoju. Grupa przebywająca w wyższej temperaturze rozwinie się znacznie szybciej.
Drugim czynnikiem, który wpływa na wzrost i rozwój tych zwierząt jest zawartość jodu w wodzie. Pierwiastek ten spełnia ważną rolę przy produkcji hormonu stymulującego przekształcenia, jakim podlega kijanka. Dodając kilka kropli jodyny do jednego ze zbiorników zobaczymy, jak silny jest ten wpływ.
Rozwój żaby
Rozwój od jaja do dorosłej żaby trwa około 4 miesięcy. Czas ten zmienia się zależnie od warunków. W szóstym tygodniu pojawiają się zawiązki tylnych nóg, a dwa tygodnie później widoczne są już całe nogi. W 12 tygodniu pojawiają się przednie łapy, a głowa przybiera żabi kształt. Dojrzałość płciową żaba osiąga po 3 latach.