Pustynia w dzień
Tylko jaszczurki zdolne są w ciągu dnia wyjść na rozpaloną słońcem otwartą przestrzeń pustyni. Zwierzątka te biegają szybko po gorącym piasku, poszukując owadów. Jaszczurki pustynne w większości żywią się tym, co zdołają pochwycić. Podczas pobytu na Madagaskarze, odwiedziliśmy dziwne miejsce zwane Kolczastym Lasem, półpustynny teren, porośnięty tu i ówdzie kolczastymi, kaktusopodobnymi sukulentami. Jadąc wyboistą ścieżką, natrafiliśmy na kopiec termitów, wybudowany na samym środku drogi. Był jednak dość niski i doszliśmy do wniosku, że uda nam się przejechać ponad nim. Niestety jednak, niechcący zaczepiliśmy zawieszeniem o jego wierzchołek, który odpadł, ukazując skomplikowany system korytarzy wewnątrz termitiery. Naruszona przez nas forteca stała się natychmiast obiektem ataku wielkich, czarnych mrówek, które mieszkały w pobliżu. Wkrótce opanowały one kopiec, porywając robotników, których zamierzały pożreć. W sąsiedztwie termitiery żyły też jaszczurki, które od razu spostrzegły korowód mrówek, taszczących smakowite kąski. Widzieliśmy, jak szybko chwytały je pyskiem, wypluwając twarde, niestrawne ciało mrówki, a pożerając jedynie termita. Biegały wzdłuż mrówczego pochodu, ograbiając owady z łupu. W końcu znalazły zniszczoną termitierę i mogły wyjadać termity bez konieczności odbierania ich mrówkom. Ciekawe, że jaszczurki od razu wiedziały, iż mrówki są niejadalne, natomiast soczyste i delikatne termity stanowią nie lada kąsek.
Węże i jaszczurki są nazywane zwierzętami „zimnokrwistymi”. Znaczy to, że temperatura ich ciała zmienia się w zależności od temperatury otoczenia. Jeśli włożymy sobie za koszulę chłodnego węża, wkrótce ogrzeje się on ciepłem naszego ciała. Zwierzęta zwane „ciepłokrwistymi” (ptaki i ssaki) mają zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała, niezależnie od tego czy na zewnątrz jest ciepło, czy chłodno. Pustynne jaszczurki, jakkolwiek należą do zwierząt „zimnokrwistych”, potrafią ograniczać do minimum wahania temperatury ciała dzięki odpowiedniemu zachowaniu. Na pustyniach Ameryki żyje jedna z najdziwniejszych i najbardziej niesamowicie wyglądających jaszczurek, frynosoma rogata, przypominająca kolczastą ropuchę. Przycupnięta w słońcu, w oczekiwaniu na ofiarę, wykonuje na pozór bezcelowe ruchy. Jaszczurka ta jednak bardzo precyzyjnie ustawia się pod odpowiednim kątem do padających promieni słonecznych. Zwierzę to ma jeszcze jedną szczególną zdolność: broni się w niezwykły sposób, tryskając krwią z powiek. Pewnego razu przyjaciel przysłał mi z Ameryki 6 tych stworzeń. Musiały chyba mieć męczącą podróż, ponieważ kiedy do mnie dotarły, były bardzo zdenerwowane. Gdy otworzyłem pudlo, na mojej koszuli natychmiast pojawiło się 12 krwawych plam.
Dla przyrodnika najlepsza pora do obserwacji życia pustyni to ranek i wieczór, ponieważ wówczas jest chłodno. Być może, spotkamy tylko kilka ptaków i niewiele jaszczurek, ale ujrzymy z pewnością mnóstwo odchodów i innych śladów, po których będziemy mogli rozpoznać żyjące tu zwierzęta. Tropy wskażą nam również miejsce ukrycia wielu stworzeń. Nieraz już, idąc za tropami, zdarzało mi się znaleźć i schwytać różne zwierzęta, od chrząszczy po myszoskoczki. Pewnego razu, niemal przez kilometr szedłem przez gorące, piaszczyste wydmy za chrząszczem, zanim udało mi się go złapać. Okazał się zresztą, ku mojej radości, przedstawicielem rzadkiego gatunku.